01 maart 2021
Elke maand kun je weer iets anders aan de sterrenhemel zien. In deze ‘sterrenhemel van de maand’ blikken we op basis van de Sterrengids vooruit naar enkele hemelverschijnselen in de maand maart. Deze fenomenen kunt je met het blote oog zien, een verrekijker of een (bescheiden) telescoop.
Samenstand Mars en Plejaden
In de eerste week van maart is er een mooie samenstand van de planeet Mars met de open sterrenhoop Plejaden (M45). Je kunt de samenstand goed fotograferen met een digitale camera. Met een verrekijker zie je al meer van de zwakkere sterren in de Plejaden. Om planeet Mars te vinden hop van de roodoranje ster Betelgeuze linksboven in Orion naar de eveneens oranjekleurige ster Aldebaran in het sterrenbeeld Stier, en dan nogmaals naar rechts om Mars te vinden. Ze staan ruwweg op een lijn met elkaar. Je kunt dan ook goed het verschil zien tussen een ster en een planeet; de ster Aldebaran zal iets twinkelen, maar de planeet Mars niet.
Planetoïde Vesta
Op 4 maart is de planetoïde Vesta in oppositie. Met wat geluk kun je in het sterrenbeeld Leeuw vanaf een donkere plek met het blote oog de planetoïde terugvinden, maar het gaat makkelijker met een verrekijker of kleine telescoop. Het onbeduidende lichtstipje is in werkelijkheid een groot rotsachtig hemellichaam waarvan ooit een brokstukje afbrak dat in 1925 als meteoriet insloeg in de provincie Zeeland. Deze Ellemeet meteoriet illustreert goed waarom de planetoïde zo helder is: het lichtgekleurde gesteente weerkaats veel zonlicht. Dat zorgt voor een grotere helderheid tijdens oppositie (magnitude +6) dan de grotere planetoïde Ceres die veel donkerder van kleur is. Ook de rest van de maand kun je Vesta vinden binnen het sterrenbeeld Leeuw.
Landelijke Sterrenkijkdagen
De Landelijke Sterrenkijkdagenvinden dit jaar plaats van 19-21 maart. Het is het langstlopende sterrenkundige publieksevenement van Nederland. De landelijke organisatie is in handen van de KNVWS. Vanwege de coronasituatie zal deze 45e editie echter een online programma hebben met aantrekkelijke livestreams, te vinden via sterrenkijkdagen.nl. Je kunt natuurlijk zelf gewoon sterrenkijken vanuit huis. Dit weekend staat de maan bijna halfvol aan de avondhemel. De maankraters en de uitgestrekte, bijna gladde maanzeeën zijn goed zichtbaar dankzij de indrukwekkende schaduwwerking. Deze kun je al eenvoudig bewonderen met een verrekijker, spotting scope (vogelkijker) en telescoop. Niet ver van de maan staat eveneens de roodgekleurde planeet Mars. Vorige maand landde hier de Amerikaanse Marsverkenner ‘Perseverance’ die de komende jaren onderzoek gaat doen naar het gesteente en mogelijke sporen van leven in de Jezero inslagkrater. Blijf op de hoogte van deze missie via de website van NASA.
Zandlopervormig wintersterrenbeeld
Het wintersterrenbeeld Orion is deze maand met zijn karakteristieke zandlopervorm mooi te zien aan de zuidelijke hemel. In de onderste helft van het sterrenbeeld bevindt zich de Orionnevel. Het is een ‘kosmische kraamkamer’ waar nieuwe sterren en planeten worden gevormd. Deze nevel leert ons dus ook meer over hoe ons eigen zonnestelsel is ontstaan. Met een fotocamera en een wat langere belichting kun je proberen om de nevel te fotograferen. Maak gebruik van de ‘500-regel’ om stersporen te voorkomen.
Over de Sterrengids
Deze maand zie je natuurlijk nog veel meer verschijnselen. Wil je geen hemelverschijnsel meer missen? Bestel dan nu de Sterrengids 2021. De Sterrengids bestaat sinds 1938 en is al decennia lang hét naslagwerk voor beginnende sterrenliefhebbers en de actieve amateur. De gids wordt in opdracht van de KNVWS uitgegeven door Stip Media en wordt gemaakt met de hulp van deskundige sterrenkunde amateurs die actief zijn bij de verschillende verenigingen, werkgroepen en sterrenwachten van de KNVWS. Ook in het magazine Zenit vind je elke maand een overzicht van hemelverschijnselen op basis van de Sterrengids.